Prof CNR Rao: Interview in Prajavani

ಸಿಎನ್‌ಆರ್‌ ರಾವ್ ವಿಜ್ಞಾನದ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ...

2

By Shivanand Kanavi

 

• ವಿಜ್ಞಾನ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಏನು ಕಾರಣ ಅಥವಾ ಯಾರು ನಿಮಗೆ ಪ್ರೇರಣೆ?

ನಾನು ತುಂಬಾ ಚಿಕ್ಕವನಾಗಿದ್ದಾಗಲೇ ವಿಜ್ಞಾನದ ಕುರಿತು ಅತ್ಯುತ್ಸುಕನಾಗಿದ್ದೆ. ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗಲೇ ಸಿ.ವಿ.ರಾಮನ್ ಅವರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಮಾತನಾಡಿಸಿದ್ದೇ ಅಲ್ಲದೆ, 1944-45ರಲ್ಲಿ ಅವರ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ಕೊಟ್ಟೆ. ಇದು ನಡೆದದ್ದು ಸುಮಾರು 70 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ. ಆ ವೇಳೆಗೆ ನಾನು ಹೈಸ್ಕೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಇದ್ದೆ. ನಾನು ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಲಿಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ್ದು ತುಂಬಾ ಚಿಕ್ಕ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ. ಬಿ.ಎಸ್‌ಸಿ. ಮುಗಿಸಿದ ನಂತರ ಸಂಶೋಧನೆ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿದೆ. ಹಲವು ಜನರ ಹೆಸರುಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಶೋಧನಾ ಪ್ರಬಂಧಗಳು ಪ್ರಕಟವಾದಾಗಲೆಲ್ಲಾ ನನ್ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ರೀತಿ ಬೆರಗು ಮೂಡುತ್ತಿತ್ತು. ಅಂಥದ್ದನ್ನು ನಾನು ಅದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು ನೋಡಿಯೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಎಷ್ಟೋ ಶಿಕ್ಷಕರನ್ನು ಸಂಶೋಧನೆ ಮಾಡುವ ಕುರಿತು ವಿಚಾರಿಸಿದೆ. ಪದವಿಪೂರ್ವ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಯಾರೂ ಖುದ್ದು ಸಂಶೋಧನೆ ಮಾಡುವ ಉತ್ಸಾಹ ತೋರಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ, ಮಾಡುವವರನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತಲೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಪದವಿ ಕಲಿಯುವಾಗ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಮಾತೆತ್ತಿದರೆ, ‘ನೀನಿನ್ನೂ ಬಿ.ಎಸ್‌ಸಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ’ ಎಂದು ಹೇಳಿ, ಉತ್ಸಾಹಕ್ಕೆ ತಣ್ಣೀರೆರಚುತ್ತಿದ್ದರು.

* ನೀವು ರಸಾಯನ ವಿಜ್ಞಾನ ಆರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಏಕೆ?
ಪದವಿಗೂ ಮೊದಲು ನಾನು ರಸಾಯನ ವಿಜ್ಞಾನಕ್ಕಿಂತ ಭೌತ ವಿಜ್ಞಾನದ ಕಲಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಮುಂದಿದ್ದೆ. ನನಗೆ ಭೌತ–ರಸಾಯನ ವಿಜ್ಞಾನ ಇಷ್ಟವಾಯಿತು ಹಾಗೂ ನಾನು ಅಮೆರಿಕಕ್ಕೆ ಹೋದಾಗ ಆ ವಿಷಯವನ್ನೇ ಆರಿಸಿಕೊಂಡು, ಭೌತ ವಿಜ್ಞಾನವನ್ನು ಮೈನರ್ ಆಗಿಯೂ (ಪೂರಕ ಅಧ್ಯಯನ), ರಸಾಯನ ವಿಜ್ಞಾನವನ್ನೂ ಮೇಜರ್ (ಮುಖ್ಯ ಅಧ್ಯಯನ ವಸ್ತು) ಆಗಿಯೂ ಕಲಿಯತೊಡಗಿದೆ. ಪಾಲಿಂಗ್ ಅವರ ಜೊತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದು ನನ್ನ ಬಯಕೆಯಾಗಿತ್ತು. ಅವರು ಮಾಲಿಕ್ಯುಲಾರ್ ಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್ ಅಥವಾ ಕಣ ರಚನೆಯ ಕುರಿತು ತಾವು ಏನೂ ಕಲಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂದರು. ಆದರೆ ಪರ್ಡ್ಯೂನಲ್ಲಿನ ಅವರ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು ಇನ್ನೂ ಆ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನೆ ಮುಂದುವರಿಸಿದ್ದರು. ಹಾಗಾಗಿ ನಾನು ಪರ್ಡ್ಯೂಗೆ ಹೋಗಲು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದೆ.

* ಅಲ್ಲಿ ನೀವು ಏನಾದರೂ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತೇ?
ಖಂಡಿತ ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ನಾನು ಪ್ರಯೋಗಶೀಲ. ಈಗ ಇಲ್ಲಿ ನಾನು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪ್ರಯೋಗ ಶಾಲೆ ಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿದ್ದೇನೆ. ಅಂಥ ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಗಾಗಿ ಎಂಐಟಿ ಅಥವಾ ಹಾರ್ವರ್ಡ್‌ಗೆ ಹೋಗುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ. ಅನಿಲಗಳ ಇಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್ ಡಿಫ್ರಾಕ್ಷನ್ (ಇಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್ ವಿವರ್ತನೆ) ಕುರಿತು ಪಿಎಚ್.ಡಿ. ಮಾಡುವಾಗ, ಎಕ್ಸ್‌ರೇ ಕ್ರಿಸ್ಟಲೋಗ್ರಫಿ ಮತ್ತಿತರ ವಿಷಯಗಳ ಕುರಿತು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವಾಗ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಈಗಿನಂತೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಆಗಿನ ಮೂರು ವರ್ಷ ಸಲೀಸಾಗಿ ಸಾಗಿತು. ಪಿಎಚ್.ಡಿ. ಪದವಿ ದಕ್ಕುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ 28ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಶೋಧನಾ ಪ್ರಬಂಧಗಳನ್ನು ನಾನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಡಜನ್‌ನಷ್ಟು ಪ್ರಬಂಧಗಳು ಇಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್ ಡಿಫ್ರಾಕ್ಷನ್ ಕುರಿತಾಗಿದ್ದವು ಹಾಗೂ ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರೋಸ್ಕಪಿ ಕುರಿತು ಸುಮಾರು ಎಂಟು ಪ್ರಬಂಧಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದ್ದೆ.

ಚಿಂತಾಮಣಿ ನಾಗೇಶ ರಾಮಚಂದ್ರ ರಾವ್ ವಿಶ್ವದ ಪ್ರಮುಖ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. 1700ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಶೋಧನೆಗಳ ಪ್ರಕಟಣೆ, 150ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪಿಎಚ್.ಡಿ. ಮಹಾಪ್ರಬಂಧಗಳ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕರು ಅವರು. ವಸ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ ಅಥವಾ ಮೆಟೀರಿಯಲ್ ಸೈನ್ಸ್‌ನ ಹಲವು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಕೆಲಸ ಪ್ರಧಾನವಾದದ್ದು ಹಾಗೂ ಅವರೀಗ ನ್ಯಾನೊ ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಟ್ರೆಂಡ್‌ಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಲು ಅವುಡುಗಚ್ಚಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದರಲ್ಲಿ ನಿರತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರೋಸ್ಕೊಪಿ (ರೋಹಿತಗಳ ಅಧ್ಯಯನ), ಹೈ ಟೆಂಪರೇಚರ್ ಸೂಪರ್ ಕಂಡಕ್ಟಿವಿಟಿ (ಅತ್ಯುಷ್ಣ ವಾಹಕಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅಧ್ಯಯನ), ಕೊಲೊಸಿಯಲ್ ಮ್ಯಾಗ್ನೆಟೊ ರೆಸಿಸ್ಟೆನ್ಸ್ (ಬೃಹತ್ ಅಯಸ್ಕಾಂತೀಯ ತಾಳಿಕೆ), ಗ್ರಾಫೀನ್ಸ್, ಇನಾರ್ಗ್ಯಾನಿಕ್‌ (ನಿರವಯವ) ಸೇರಿದಂತೆ ನ್ಯಾನೊ ನಳಿಕೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಅಸಾಮಾನ್ಯ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿರುವ ಅವರು, ದ್ಯುತಿ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆ ಹಾಗೂ ನೀರಿನ ಕಣಗಳನ್ನು ವಿಭಜಿಸುವ ಹೊಸ ಮಾರ್ಗದ ಸಂಶೋಧನೆಗಳಲ್ಲಿ ಎಂಬತ್ತರ ಇಳಿ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಯೂ ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ತೊಡಗಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿ ಹಾಗೂ ಆನಂತರ ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್ ಪ್ರಧಾನಿಗಳಾಗಿದ್ದಾಗ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಲಹಾ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದ ರಾವ್, ಆಗ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಬಂಧಿ ಅನೇಕ ಯೋಜನೆಗಳು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲು ಕಾರಣೀಭೂತರಾದವರು. ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರೂ ಉನ್ನತ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನಿಗಳ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಲಹಾ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದಾಗಿನ ಅನುಭವಗಳ ಬಗೆಗೆ ರಾವ್ ಅವರನ್ನು ಶಿವಾನಂದ ಕಣವಿ ಮಾತನಾಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸಂದರ್ಶನದ ಆಯ್ದ ಭಾಗ ಇಲ್ಲಿದೆ....

* ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮರಳಿ ಬರಲು ನೀವು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದ್ದು ಏಕೆ?
ಓಹ್, ನಾನು ದೇಶಭಕ್ತ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವನು. ಬಿಎಸ್.ಸಿವರೆಗೆ ಖಾದಿ ಟೋಪಿ ತೊಡುತ್ತಿದ್ದೆ ಹಾಗೂ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿದ್ದೆ. 12–13 ವರ್ಷದವನಿದ್ದಾಗಲೇ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರತಿಭಟನಾ ಮೆರವವಣಿಗೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದೆ. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಭಾಷಣಗಳನ್ನೂ ಮಾಡಿದ್ದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮರಳಲೇಬೇಕು ಎಂಬ ಸಂಕಲ್ಪ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಸಹಜವಾಗಿಯೇ ಇತ್ತು. ಇಂಡಿಯನ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್ (ಐಐಎಸ್‌ಸಿ) ಸೇರಿ, ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದೆ. ಆರು ಪಿಎಚ್.ಡಿ.ಗಳಿಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಮಾಡಿದೆ.

* ಇದುವರೆಗೆ ನೀವು ಎಷ್ಟು ಪಿಎಚ್.ಡಿಗಳಿಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಮಾಡಿದ್ದೀರಿ? ಐಐಎಸ್‌ಸಿಯಲ್ಲಿ ನೀವು ಮಾಡಿದ್ದೇನು?
150ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪಿಎಚ್.ಡಿ.ಗಳಿಗೆ ಮಾರ್ಗ ದರ್ಶನ ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ. ‘ಅಲ್ಟ್ರಾ ವಯೊಲೆಟ್ ಅಂಡ್ ವಿಸಿಬಲ್ ಸ್ಪ್ರೆಕ್ಟ್ರೊಸ್ಕೊಪಿ ಫಾರ್ ಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿ’ ಪುಸ್ತಕ ಬರೆದಾಗ ನನಗಿನ್ನೂ 26 ವರ್ಷವಾಗಿತ್ತು. ಆ ಪುಸ್ತಕ ಏಳು ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಅನುವಾದ ಗೊಂಡಿತು. ಇವೆಲ್ಲವೂ ಸೇರಿ ನನ್ನನ್ನು ಐಐಟಿ, ಕಾನ್ಪುರದ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಮಾಡಿದರು. ಆಗ ನನಗೆ 30 ವರ್ಷ ಕೂಡ ಆಗಿರಲಿಲ್ಲ.
ಮೇಘನಾದ್‌ ಸಹಾ ಹಾಗೂ ಎಸ್.ಎನ್. ಬೋಸ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಭಾರತೀಯ ವಿಜ್ಞಾನದ ಶ್ರೇಷ್ಠನಾಮರೆಲ್ಲಾ ಯುವಕರಾಗಿದ್ದಾಗಲೇ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿಬಿಟ್ಟರು. ಕೊನೆಯವರೆಗೂ ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ಒತ್ತು ನೀಡಿದವರೆಂದರೆ ಜಗದೀಶ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ಹಾಗೂ ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್. ನನಗೆ ಅಂಥವರನ್ನು ಕಂಡರೆ ಆರಾಧ್ಯ ಭಾವನೆ ಇದೆಯೇ ಹೊರತು ಒಂದೇ ಒಂದು ಮಹತ್ ಕಾರ್ಯ ಮಾಡಿ ಸುಮ್ಮನಾಗುವವರ ಕುರಿತು ಅಲ್ಲ.

* ಐಐಟಿ, ಕಾನ್ಪುರ ಹೇಗಿತ್ತು?
ಐಐಟಿ, ಕಾನ್ಪುರ ತುಂಬಾ ಚೆನ್ನಾಗಿತ್ತು. ಭಾರತದಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ರಾಸಾಯನಿಕ ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಭಾಗ ಇದ್ದುದು ಅಲ್ಲಿಯೇ. 1976ರಲ್ಲಿ ನಾನು ಐಐಟಿ ಬಿಟ್ಟೆ. ಅಲ್ಲಿ ನಾನು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಮಟ್ಟ ನೋಡಿ, ಮಹತ್ತರವಾದ ಏನನ್ನೂ ನನ್ನಿಂದ ಮಾಡಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ನನಗೇ ಅರಿವಾಯಿತು. ಆಮೇಲೆ ಸತೀಶ್ ಧವನ್ ನನಗೆ ಹೇಳಿದರು: ‘ನೀನು ಭಾರತವನ್ನು ಯಾಕೆ ಬಿಡುತ್ತೀಯಾ? ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಐಐಎಸ್‌ಸಿಗೆ ವಾಪಸ್ಸಾಗಿ, ಸೊನ್ನೆಯಿಂದಲೇ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ ಅಲ್ಲಿ ಒಂದು ಹೊಸ ರಾಸಾಯನಿಕ ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಕಟ್ಟು. ನನಗೆ ಹಣಕಾಸಿನ ನೆರವು ನೀಡುವುದಂತೂ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ನೀನೇ ಅದನ್ನು ಹೊಂದಿಸಿ ತರಬೇಕು. ಆದರೆ, ಅಲ್ಲಿ ನಿನಗೆ ಏನು ಬೇಕೋ ಅದನ್ನು ಮಾಡುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಕೊಡಬಲ್ಲೆ’.

ನಾನು ಐಐಎಸ್‌ಸಿಯಲ್ಲಿ ಹೊಸ, ಸುಸಜ್ಜಿತ ಸಾಲಿಡ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ ಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿ, ಸ್ಟ್ರಕ್ಚರಲ್ ಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿ ಹಾಗೂ ವಸ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಶೋಧನಾ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಕಟ್ಟಿದೆ. ಈ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಕಟ್ಟುವ ಅವಕಾಶ ಜೆಎನ್‌ಸಿಎಎಸ್‌ಆರ್‌ನಲ್ಲಿಯೂ ನನಗೆ ಒದಗಿಬಂದಿತ್ತು. ಈಗ ಅದು ಕೂಡ ಅದ್ಭುತ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಇವತ್ತು ಯುವಜನತೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸೌಕರ್ಯಗಳಿಲ್ಲ ಎಂದು ದೂರುವ ಹಾಗಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ, ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವ ದರ್ಜೆಯ ವಸ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರಗಳಿವೆ.

ನಾವು ವಿವಿಧ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಹಣ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದೆವು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ನಾನು ಏನು ಅಂದುಕೊಂಡಿದ್ದೆನೋ ಅದನ್ನು ಮಾಡಲು ಎಮಿರೇಟ್ಸ್‌ನ ಶೇಕ್ ನಮಗೆ 15 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಹಣಕಾಸಿನ ನೆರವು ಕೊಟ್ಟರು! ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್ ಯಾವ ಭಾರತೀಯರೂ ಅಷ್ಟು ಉದಾರವಾಗಿ ನೆರವು ನೀಡಲಿಲ್ಲ.

* ಒಬ್ಬ ಸಾಮಾನ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ನೀವು ಮಾಡುವ ಕೆಲಸ ಏನೆಂದು ಹೇಗೆ ವಿವರಿಸುತ್ತೀರಿ?
ನಾನು ಹೊಸತನದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತೇನೆ ಅಥವಾ ಹೊಸ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳಿರುವ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುತ್ತೇನೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಗ್ರಾಫೀನ್. ಮಾಲಿಬ್ಡೆನಮ್ ಸಲ್ಫೈಡ್‌ನ ದಪ್ಪ ಶೀಟ್‌ಗಳ ಒಂದು ಮಾಲಿಕ್ಯೂಲ್‌ನ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಇತ್ಯಾದಿ. ಈ ಕುರಿತು ಪ್ರಮುಖ ಲೇಖನ ಬರೆದುಕೊಡುವಂತೆ ನನ್ನನ್ನು ಕೇಳಿದ್ದಾರೆ.

* ಅವು ಆಸಕ್ತಿಕರ ಏಕೆ?
ಅವಕ್ಕೆ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಹೊಸ ಅಯಸ್ಕಾಂತೀಯ ಮತ್ತು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್‌ ಗುಣಗಳಿವೆ ಹಾಗೂ ಅವುಗಳ ವಿಷಯಾಸಕ್ತಿ ಕಾಳ್ಗಿಚ್ಚಿನಂತೆ ಹಬ್ಬುತ್ತಿದೆ. ಈ ಬಗೆಗೆ ಉಪನ್ಯಾಸ ನೀಡಲು ನಾನು ಜಪಾನ್‌ಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೇನೆ.

* ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ನಿಮಗೆ ದ್ಯುತಿ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಮೂಡಿತು ಎಂದು ಕೇಳಿದೆ.
ಹೌದು. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಹುಡುಗ, ಹುಡುಗಿಯರು ನೀರಿನ ಕಣಗಳನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸಿ, ಜಲಜನಕ ಹಾಗೂ ಆಮ್ಲಜನಕವನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಜಲಜನಕ ಮಾಡುವ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಮಾರ್ಗವಿದು.

* ಪ್ರಧಾನಿಗಳ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಲಹಾ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ನಿಮ್ಮ ಅನುಭವಗಳೇನು?
ನನಗೆ ಅವರು ಯಾವುದಕ್ಕೂ ಇಲ್ಲ ಎನ್ನದೇ ಇದ್ದುದರಿಂದ ಒಳ್ಳೆಯ ಅನುಭವಗಳೇ ಆದವು. ನಾವು ಅನೇಕ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದೇವಾದರೂ ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರಿಗೆ ಅವುಗಳ ಕುರಿತು ಮಾತನಾಡುವಷ್ಟು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಿಲ್ಲ. ನಾನು ರಾಜಕಾರಣಿಯಲ್ಲ. ಅಂಥ ಭಾಷಣಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದು ನನ್ನಿಂದಲೂ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಹಿಂದಿನ ಸರ್ಕಾರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಒಳ್ಳೆಯ ಕೆಲಸಗಳು ಆಗಿವೆ. ಐದು ಐಐಎಸ್‌ಇಆರ್‌ (ಇಂಡಿಯನ್ ಇನ್ಸ್‌ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌ ಆಫ್‌ ಸೈನ್ಸ್‌ ಎಜುಕೆಷನ್‌ ಅಂಡ್ ರಿಸರ್ಚ್‌)ಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆವು, ಫಾಸ್ಟ್ ಬ್ರೀಡರ್ ರಿಯಾಕ್ಟರ್ ಆನ್‌ಲೈನ್‌ಗೆ ಹೋಗಿದ್ದು ಅಥವಾ ಹೊಸ ರಾಕೆಟ್‌ಗಳು ಕ್ರಯೋಜಿನಿಕ್ ಎಂಜಿನ್‌ನಂತೆ ಮೇಲೆ ಹಾರಿದ್ದು ಹೇಗೆ ಅಂದುಕೊಂಡಿರಿ? ಹೊಸ ಪೆಟಾ ಫ್ಲಾಪ್ ಸೂಪರ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ನಮಗೆ 5000 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಹಣಕಾಸಿನ ನೆರವು ಸಿಕ್ಕಿತ್ತು. ಇದುವರೆಗೆ ಯಾವ ದೇಶವೂ ಇದನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿಲ್ಲ. ಚುನಾವಣೆಗಳು ಸನ್ನಿವೇಶವನ್ನು ಮಂಕಾಗಿಸಿದವು. ಯಾರಿಗೂ ಯಾವುದೇ ಧನಾತ್ಮಕ ಸಂಗತಿ ಕೇಳುವುದು ಬೇಡವಾಯಿತು. ಪುಣೆಯ ಐಐಎಸ್‌ಇಆರ್ ಅನ್ನೇ ನೋಡಿ. ಅಲ್ಲಿ ಪದವಿಪೂರ್ವ ವಿಜ್ಞಾನ ಶಿಕ್ಷಣದಿಂದಲೇ ನಾವು ಮಹತ್ತರವಾದುದನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ. ಕೆಲವರು ಹಳೆಯ ಸರ್ಕಾರದ ಜೊತೆ ಯಾವುದೇ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿರುವವರನ್ನು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನವರು ಎಂದು ಕರೆಯಬಹುದು. ಆದರೆ ನಾನು ರಾಜಕೀಯ ವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲ. ನಾನು ಹೊಸ ಪ್ರಧಾನಿಯನ್ನೂ ಅರ್ಧ ಗಂಟೆ ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದೆ. ಅದು ಒಳ್ಳೆಯ ಅನುಭವ. ದೇಶದ ವಿಜ್ಞಾನದ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಯ ಕುರಿತು ಬರೆದು ಕೊಡುವಂತೆ ನನ್ನನ್ನು ಕೇಳಿದರು. ಅದನ್ನು ಬರೆದುಕೊಟ್ಟ ಮೇಲೆ ‘ಧನ್ಯವಾದ’ ಎಂಬ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಸಿಕ್ಕಿತು, ಅಷ್ಟೆ.

* ನೀವು ರಾಜ್ಯಸಭಾ ಸದಸ್ಯ ಆಗಲಿಲ್ಲವೇಕೆ?
ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂದು ನಾನು ಎಂದೂ ಬಯಸಿದವನಲ್ಲ. ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಅಥವಾ ರಾಜ್ಯಸಭಾ ಎಂಪಿ ಅಥವಾ ಸಚಿವ ಆಗುವುದು ನನ್ನ ಆಸೆಯಲ್ಲ. ಮೂರು ಸಲ ರಾಜ್ಯಸಭೆಯ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ನೀಡಲು ಮುಂದೆಬಂದರು. ನಾನು ನಿರಾಕರಿಸಿದೆ. 1975ರಲ್ಲಿ ಐಐಟಿ, ಕಾನ್ಪುರದಲ್ಲಿ ಇದ್ದಾಗಲೇ ಇಂದಿರಾಗಾಂಧಿ ಅವರು ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಸ್ಥಾನ ನೀಡಲು ಮುಂದೆ ಬಂದರು. ಆಗಲೂ ನಾನು ಬೇಡ ಎಂದಿದ್ದೆ. ಅದನ್ನು ಕೇಳಿ ಅವರಿಗೆ ಆಶ್ಚರ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ‘ನಾನಿನ್ನೂ ಯುವಕನಾಗಿದ್ದು, ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಒಂದಿಷ್ಟು ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮಾಡಬೇಕೆಂದಿದ್ದೇನೆ, ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಆಗಲು ಇಷ್ಟವಿಲ್ಲ’ ಎಂದಿದ್ದೆ. ಆನಂತರವೂ ಅವರು ನನ್ನ ಬಗೆಗೆ ಉತ್ತಮ ಭಾವನೆಯನ್ನೇ ಹೊಂದಿದ್ದರು ಹಾಗೂ ಪದ್ಮಭೂಷಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ನನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದರು. ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ರೋಚಕತೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿ ಅವರನ್ನು ಮೀರಿಸುವವರು ಯಾರೂ ಇಲ್ಲ. ನಾವಿಬ್ಬರು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಅನೇಕ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದೇವೆ.

* ವಿ.ಪಿ. ಸಿಂಗ್, ಪಿ.ವಿ. ನರಸಿಂಹ ರಾವ್ ಅಥವಾ ವಾಜಪೇಯಿ ಅವರ ಜೊತೆಗಿನ ಅನುಭವಗಳು ಹೇಗಿದ್ದವು?
ಅವರೆಲ್ಲಾ ಪ್ರಧಾನಿಗಳಾಗಿದ್ದಾಗ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಲಹಾ ಸಮಿತಿ ಇರಲೇ ಇಲ್ಲ. ಪಿ.ವಿ. ನರಸಿಂಹ ರಾವ್ ಅವರ ಕಾಲಘಟ್ಟ ತೀರಾ ಕೆಟ್ಟದಾಗಿತ್ತು. ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಕಾಲದಲ್ಲೂ ನಾವು ಅನೇಕ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದೆವು. ಆರು ವಾರಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ನಾವು ಅವರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಆಗ ಅವರು, ‘ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ರಾವ್, ನನ್ನ ಅನುಮತಿ ಸಿಕ್ಕಿದೆ ಎಂದುಕೊಂಡು ನೀವು ನಿಮ್ಮ ಕೆಲಸ ಮುಂದುವರಿಸಿ’ ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರು ನಮ್ಮನ್ನು ವಿಶ್ವಾಸಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು, ನಂಬುತ್ತಿದ್ದರು. ನಂಬಿಕೆ ಇಲ್ಲದ ಮಂತ್ರಿಗಳ ಜೊತೆ ಹೆಣಗಾಡುವುದು ಕಷ್ಟ. ‘ಸಚಿವರ ಜೊತೆ ಮುಖ್ಯೋಪಾಧ್ಯಾಯರ ರೀತಿ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು’ ಎಂದು ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿ ಆಗಾಗ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ಮಾತು ಸತ್ಯ. ಡಾ. ಸಿಂಗ್ ಸಂಕೋಚ ಸ್ವಭಾವದ ಸಜ್ಜನ. ಅದು ಅವರ ದೌರ್ಬಲ್ಯವೂ ಆಗಿತ್ತು. ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿದ್ದುಕೊಂಡೂ ಹಾಗಿರುವುದು ಸರಿಯಲ್ಲವೇನೋ? ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿ ಅವರಿಗೆ ಆಸಕ್ತಿ ಇತ್ತು, ನಿರ್ಣಯಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳುವುದರಲ್ಲೂ ಮುಂದಿದ್ದರು. ಅವರು ಮತ್ತಷ್ಟು ಅವಧಿಗೆ ಮುಂದುವರಿದಿದ್ದಿದ್ದರೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಕೆಲಸಗಳು ಆಗುತ್ತಿದ್ದವೇನೊ...

* ಈಗ ನಿಮ್ಮ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಆಸಕ್ತಿಗಳೇನು?
ಕೃತಕ ದ್ಯುತಿ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆ, ನ್ಯಾನೊ ಶೀಟ್‌ಗಳು, ನಿರವಯವ ನ್ಯಾನೊ ಶೀಟ್‌ಗಳ ಹೊಸ ಭೌತ ವಿಜ್ಞಾನ ಇವೆಲ್ಲವೂ ಅಚ್ಚರಿ ಹುಟ್ಟಿಸುವಂತಿವೆ. ಇವತ್ತಷ್ಟೇ ನಾನು ಒಂದು ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಕುರಿತು ಕೇಳಿಬಂದೆ. ಡಾ. ವಾಘ್‌ಮಾರೆ ಎಂಬ ಅದ್ಭುತ ಸಂಶೋಧನಾ ವ್ಯಕ್ತಿ ಅಲ್ಲಿದ್ದರು. ಅವರ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಅನೇಕ ಮಹತ್ವದ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರಗಳನ್ನು ಮಂಡಿಸಿದ್ದರು. ವಿಜ್ಞಾನ ಮುಂದುವರಿಯುವುದೇ ಹೀಗೆ. 80ರ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲೂ ಹೀಗೆ ಸಾಗುತ್ತಲೇ ಇದೆ.

ಸಂದರ್ಶಕ ಶಿವಾನಂದ ಕಣವಿ ಥಿಯರಿಟಿಕಲ್ ಫಿಸಿಸಿಸ್ಟ್ ಹಾಗೂ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಪತ್ರಕರ್ತ. ಟಾಟಾ ಕನ್ಸಲ್ಟೆನ್ಸಿ ಸರ್ವಿಸಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿಯೂ ಅವರು ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದರು. ‘ಸ್ಯಾಂಡ್ ಟು ಸಿಲಿಕಾನ್’ ಹಾಗೂ ‘ರಿಸರ್ಚ್ ಬೈ ಡಿಸೈನ್: ಇನೊವೇಷನ್ ಅಂಡ್ ಟಿಸಿಎಸ್’ ಎಂಬ ಕೃತಿಗಳನ್ನೂ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಇ-ಮೇಲ್: skanavi@gmail.com, ಬ್ಲಾಗ್: www.reflections-shivanand.blogspot.com/

ದೀಪದ ಲೋಕ ಬೆಳಗಿದವರಿಗೆ ನೊಬೆಲ್‌

ಶಿವಾನಂದ ಕಣವಿ
• Prajavani Wed, 10/15/2014 

Prof Shuji Nakamura, University of California, Santa Barbara

ನಮ್ಮ ಭೂಮಂಡಲಕ್ಕೆ ಬಿಸಿಯೇರಿ ಜ್ವರ ಬಂದು ಏನೆಲ್ಲಾ ಏರುಪೇರುಗಳಾಗುತ್ತಿರುವ ಕಾಲ ಮಾನ ಇದು. ಇಂತಹ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲೇ ವಸುಂಧರೆಯ ಧಗೆಯನ್ನು ಒಂದಷ್ಟು ಮಟ್ಟದ ಲ್ಲಾದರೂ ತಗ್ಗಿಸುವ ಹಾಗೂ ಶಕ್ತಿಯ ದಕ್ಷ ಬಳಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಎಲ್‌ಇಡಿ (ಲೈಟ್‌ ಎಮಿಟಿಂಗ್‌ ಡಯೋಡ್‌) ದೀಪಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದ ಸಂಶೋಧಕರಿಗೆ 2014ನೇ ಸಾಲಿನ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ನೊಬೆಲ್‌ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ ಪುರಸ್ಕಾರ ಸಂದಿದೆ. ಜಪಾನ್‌ ಮೂಲದ ಅಮೆರಿಕ ವಾಸಿಗಳಾದ ನಾಕಮುರ, ಅಕಸಾಕಿ ಮತ್ತು ಅಮೊನೊ ಈ ಮನ್ನಣೆಗೆ ಪಾತ್ರರಾದ ಮೂವರು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು.

ಈ ಆವಿಷ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯ ಮುಕುಟ ತೊಡಿಸಿರುವ ರಾಯಲ್‌ ಸ್ವೀಡಿಷ್‌ ಅಕಾಡೆಮಿ ಆಫ್‌ ಸೈನ್ಸಸ್‌ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದೆ– ‘ಈ ಮೂವರು 1990ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ತಾವೇ ಆವಿಷ್ಕರಿಸಿದ ಅರೆವಾಹಕಗಳಿಂದ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ನೀಲಿ ಬೆಳಕಿನ ಕಿರಣಗಳನ್ನು ಹೊರಹೊಮ್ಮಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು. ವಿದ್ಯುತ್‌ ದೀಪಗಳ ತಾಂತ್ರಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಮೂಲಭೂತ ಪರಿವರ್ತನೆಗೆ ಇದು ಚಾಲಕ ಶಕ್ತಿಯಾಯಿತು. ಕೆಂಪು ಮತ್ತು ಹಸಿರು ಕಿರಣಗಳನ್ನು ಸೂಸುವ ಡಯೋಡ್‌ಗಳು ಅದಕ್ಕೂ ಮುಂಚೆ ಎಷ್ಟೋ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಇದ್ದವು.

ಆದರೆ ನೀಲಿ ಕಿರಣಗಳನ್ನು ಸೂಸುವ ದೀಪವಿಲ್ಲದೆ ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದ ಎಲ್‌ಇಡಿ ದೀಪಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವುದು ಅಸಾಧ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಉದ್ಯಮ ರಂಗದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆದಿದ್ದವಾದರೂ ನೀಲಿ ಕಿರಣ ಸೂಸುವ ಎಲ್‌ಇಡಿ ದೀಪದ ಆವಿಷ್ಕಾರವು ಮೂವತ್ತು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಸವಾಲಾಗಿ ಕಾಡಿತ್ತು. ಸರಿಯಾದ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಸೌಲಭ್ಯವಿಲ್ಲದ ಜಗತ್ತಿನ 150 ಕೋಟಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನರ ಬದುಕಿನ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವ ಭಾರಿ ಆಶಾಭಾವ ಈ ಎಲ್‌ಇಡಿ ದೀಪಗಳಿಂದಾಗಿ ಮೂಡಿದೆ’.

ಹಾಗಾದರೆ, ನಮ್ಮ ಬದುಕಿನ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಕ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿರುವ ಅರೆವಾಹಕ ಬಿಲ್ಲೆಗಳು (ಸೆಮಿಕಂಡಕ್ಟರ್‌ ಚಿಪ್‌) ನಮಗೆ ಬೆಳಕನ್ನೂ ನೀಡುತ್ತಿವೆಯೇ?– ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ  ಅನೇಕರನ್ನು ಕಾಡಬಹುದು. ಹೌದು ಅರೆವಾಹಕ ಬಿಲ್ಲೆಗಳು ಬೆಳಕನ್ನೂ ಸೂಸಬಲ್ಲವು ಎಂಬುದು ನಿಜ. ಆದರೆ ಈ ಅರೆವಾಹಕ ಬಿಲ್ಲೆಗಳು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್‌ ಸಾಧನಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಾಗುವ ಅರೆವಾಹಕ ಬಿಲ್ಲೆಗಳಂತೆ ಸಿಲಿಕಾನ್‌ನಿಂದ ತಯಾರಾದವುಗಳಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ ಗ್ಯಾಲಿಯಂ, ಇಂಡಿಯಂ, ಆರ್ಸೆನಿಕ್‌, ಸಾರಜನಕ, ಅಲ್ಯುಮಿನಿಯಂ, ರಂಜಕದ ಮಿಶ್ರಲೋಹಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ತಯಾರಿಸಲಾದ ಸಂಯುಕ್ತ ಅರೆವಾಹಕಗಳು ಇವು. ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ಶಾಖವನ್ನು ಹೊರಹೊಮ್ಮಿಸುವ ಈ ಎಲ್‌ಇಡಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಎಲ್ಲೆಡೆಗೂ ಕ್ರಿಪ್ರವಾಗಿ ವ್ಯಾಪಿಸುತ್ತಿದೆ.

ಕೆಲವು ಅರೆವಾಹಕಗಳ ಮೂಲಕ ವಿದ್ಯುತ್ತನ್ನು ಹಾಯಿಸಿದಾಗ ಅವು ಬೆಳಕಿನ ಕಿರಣಗಳನ್ನು ಸೂಸುತ್ತವೆ ಎಂಬುದು 20ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿಯೇ ಗೊತ್ತಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅಂತಹ ಕಿರಣಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಆಗುತ್ತಿದ್ದ ವೆಚ್ಚ ಹಾಗೂ ಅವುಗಳ ಕ್ಷಮತೆ ತೀರಾ ಕಡಿಮೆ ಇತ್ತು. ಈ ತೊಡಕುಗಳನ್ನು ನೀಗಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೆಚ್ಚುಕಡಿಮೆ ಒಂದು ಶತಮಾನ ಕಾಲವೇ ಹಿಡಿಯಿತು!

ಹೀಗೆ ಅಧಿಕ ಕ್ಷಮತೆಯ ಹಾಗೂ ದುಬಾರಿಯಲ್ಲದ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಬೆಳಕು ಹೊಮ್ಮಿಸುವ, ‘ಡೈರೆಕ್ಟ್‌ ಬ್ಯಾಂಡ್‌ ಸೆಮಿಕಂಡಕ್ಟರ್‌್ಸ’ ಎಂದೇ ಹೆಸರಾಗಿರುವ ಅರೆವಾಹಕಗಳು ‘ಅರೆವಾಹಕ ಲೇಸರ್‌ ಕಿರಣ’ಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಮುನ್ನುಡಿ ಬರೆದವು. ಇವತ್ತು ನಮ್ಮ ದಿನದ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಹಾಸುಹೊಕ್ಕಾಗಿರುವ ಸಿ.ಡಿ ಪ್ಲೇಯರ್‌, ಡಿವಿಡಿ ಪ್ಲೇಯರ್‌, ಟಿ.ವಿ ರಿಮೋಟ್‌ ಇನ್ನಿತರ ಉಪಕ ರಣಗಳ ಹಿಂದಿನ ಚಾಲಕ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವುದು ಈ ಅಗ್ಗದ ದರದ ಅರೆ ವಾಹಕಗಳೇ. ಕಚೇರಿಗಳಲ್ಲಿನ ‘ಲ್ಯಾನ್‌’  ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ಜಾಲದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಜಲಾಂತ ರ್ಗಾಮಿಯ ಆಪ್ಟಿಕ್‌ ಕೇಬಲ್‌ ಮೂಲಕ ಅತ್ಯಧಿಕ ವೇಗದಲ್ಲಿ ದತ್ತಾಂಶಗಳನ್ನು ರವಾನಿಸಲು ನೆರವಿಗೆ ಬರುತ್ತಿರುವುದು ಕೂಡ ಇಂತಹ ಅರೆವಾಹಕಗಳೇ.

ಇದೇ ವೇಳೆ ವಿದ್ಯುತ್ತನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಬೆಳಕಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುವ ಈ ಶೋಧನೆಯು ಅದನ್ನೇ ತದ್ವಿರುದ್ಧ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಯೋಚಿಸಲೂ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಯಿತು. ಅಂದರೆ, ಬೆಳಕಿನಿಂದಲೇ ನೇರವಾಗಿ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಪಡೆಯುವುದು ಕೂಡ ಸಾಧ್ಯವಾಗಬೇಕಲ್ಲವೇ?– ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ತಜ್ಞರಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಸಿತು. ಈ ಚಿಂತನೆಯ ಫಲವಾಗಿಯೇ ಇಂದು ಬೆಳಕನ್ನು ವಿದ್ಯುತ್‌ ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುವ ಅಧಿಕ ದಕ್ಷತೆಯ ಸೌರ ಫಲಕಗಳು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಗಿವೆ ಎನ್ನಬಹುದು.

ಯಾವ ಡಯೋಡ್‌ಗಳು ತಮ್ಮ ಮೂಲಕ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಹಾಯಿಸಿದಾಗ ಬೆಳಕು ಸೂಸುತ್ತವೋ ಅಂತಹ ಡಯೋಡ್‌ಗಳಿಗೆ ಎಲ್‌ಇಡಿ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೀಪಾವಳಿ, ಗಣೇಶ ಚೌತಿ, ಕ್ರಿಸ್‌ಮಸ್ ಸಂಭ್ರಮಗಳ ವೇಳೆ ಇಂದು ನಾವು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿರುವ ಮಿನುಗು ದೀಪಗಳೆಲ್ಲಾ ಈ ಎಲ್‌ಇಡಿಗಳೇ. ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಕ್ಯಾಮೆರಾ, ಕ್ಯಾಮ್‌ಕಾರ್ಡರ್‌, ಡಿವಿಡಿ ಪ್ಲೇಯರ್‌, ಟಿ.ವಿ ಇತ್ಯಾದಿಗಳು ಚಾಲನಾ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿವೆಯೋ ಅಥವಾ ಸ್ತಬ್ಧಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿವೆಯೋ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಪುಟಾಣಿ ಚುಕ್ಕೆಯಂತಹ ಹಸಿರು ಹಾಗೂ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದ ದೀಪಗಳು ಕೂಡ ಎಲ್‌ಇಡಿಗಳೇ.

ಎಲ್‌ಇಡಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿರುವ ಈ ಸಂಯುಕ್ತ ಅರೆವಾಹಕಗಳನ್ನು ನಮ್ಮ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌, ಮೊಬೈಲ್‌ ಇನ್ನಿತರ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್‌ ಗ್ಯಾಜೆಟ್‌ಗಳಿಗೆ ಬಲ ತುಂಬಿರುವ ಸಿಲಿಕಾನ್‌ ಚಿಪ್‌ನ ‘ಸೋದರ ಬಂಧು’ ಎಂದು ಕರೆಯಬಹುದು. ದಿನದ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ಅರೆವಾಹಕಗಳ ಉಪಯೋಗ ದಿನೇದಿನೇ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಲೇ ಇದೆ.

ಕೆಂಪು, ಕಿತ್ತಳೆ, ಹಳದಿ ವರ್ಣದ ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಬೆಳಕಿನ ಕಿರಣಗಳನ್ನು ಸೂಸುವ ಎಲ್‌ಇಡಿ ಗಳನ್ನು ಮೊದಲೇ ಆವಿಷ್ಕರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಹಸಿರು ಮತ್ತು ನೀಲಿ ಬಣ್ಣ ಸೂಸುವ ಎಲ್‌ಇಡಿ ಗಳ ಆವಿಷ್ಕಾರ ತಜ್ಞರ ಕೈಗೆ ಎಟುಕಿರಲಿಲ್ಲ. ವಿಜ್ಞಾನಿ ಶುಜಿ ನಾಕಮುರ 1990 ದಶಕದ ಮಧ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗೆ ನೀಲಿ ಕಿರಣ ಸೂಸುವ ಹಾಗೂ ನಂತರ ಬಿಳಿ ಕಿರಣ ಹೊಮ್ಮಿಸುವ ಎಲ್‌ಇಡಿ ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವ ತನಕ ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಕಾಯಬೇಕಾಯಿತು. ನಾಕಮುರ ಅವರ ಈ ಬೆಳಕಿನ ಶೋಧನೆಯು ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಂಶೋಧನಾ ರಂಗವನ್ನೇ ಬೆಳಗಿಸಿತು; ಅತ್ಯಂತ ಕ್ಷಿಪ್ರ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳಿಗೆ ಇಂಬು ನೀಡಿತು. ನಾಕಮುರ ಸಾಧನೆಯ ಹಾದಿ ಹೂವಿನ ಹಾಸಿಗೆಯಾ ಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವರಿಗೆ ಅಷ್ಟೇನೂ ಹಣಕಾಸು ನೆರವಿನ ಒತ್ತಾಸೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಜತೆಗೆ ನೀಲಿ ಕಿರಣ ಸೂಸುವ ಎಲ್‌ಇಡಿಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ತಮ್ಮ ಯತ್ನದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಪದೇಪದೇ ವಿಫಲವಾಗಿದ್ದರು.

ನಾಕಮರ ಅವರು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ‘ನಿಚಿಯಾ’ ಕಂಪೆನಿಯು ಬಿಳುಪು ಎಲ್‌ಇಡಿ ಮತ್ತು ಲೇಸರ್ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ಇಂದು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲೇ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಈ ಕಂಪೆನಿಯನ್ನು ತೊರೆದ ನಾಕಮುರ ಈಗ ಸಾಂತಾ ಬಾರ್ಬರಾದ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಬೋಧಕರಾಗಿದ್ದು, ಗ್ಯಾಲಿಯಂ ನೈಟ್ರೇಡ್‌ ಹಾಗೂ ಇತರ ಸಂಯುಕ್ತ ಅರೆವಾಹಕಗಳ ಬೆಳಕಿನ ಗುಣಗಳ ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿ ಉಮೇಶ್‌ ಮಿಶ್ರ ಅವರು ಮೊಬೈಲ್‌ ಕಂಪೆನಿಗಳು ಹಾಗೂ ಅಮೆರಿಕದ ರಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆಗೆ ಬೇಕಾಗಿರುವ ಅಧಿಕ ಶಕ್ತಿಯ ಟ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಟರ್‌ಗಳ ಆವಿಷ್ಕಾರದ ದಿಸೆಯಲ್ಲಿ ಗ್ಯಾಲಿಯಂ ನೈಟ್ರೈಡ್‌ನ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್‌ ಗುಣಗಳ ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಮಗ್ನರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ನಾಕಮುರ ಮತ್ತು ಮಿಶ್ರ ಅವರು ಸೇರಿ ಸಾಂತಾ ಬಾರ್ಬರಾದಲ್ಲಿ ಗ್ಯಾಲಿಯಂ ನೈಟ್ರೇಡ್‌ನ ಕಟಿಬದ್ಧ ಸಂಶೋಧಕರೇ ಪಡೆಯನ್ನೇ ಕಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದು ಕೂಡ ಗಮನಾರ್ಹ.

ಎಲ್‌ಇಡಿಯನ್ನು ವಿದ್ಯುತ್‌ ದೀಪವಾಗಿ ಬಳಸುವುದರಿಂದ ಹಲವು ಉಪಯೋಗಗಳಿವೆ. ಬುರುಡೆ ಗಾಜಿನ ಬಲ್ಬು, ಟ್ಯೂಬ್‌ಲೈಟ್‌– ಸಿಎಫ್‌ಎಲ್‌ನಂತಹ ಫ್ಲೋರೆಸೆಂಟ್‌ ದೀಪಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿದ್ಯುತ್ತನ್ನು ಇದು ಬೆಳಕಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. ಬುರುಡೆ ಗಾಜಿನ ಬಲ್ಬುಗಳಲ್ಲಿ ಶೇ 90ರಷ್ಟು ವಿದ್ಯುತ್‌ ಶಕ್ತಿಯು ಶಾಖ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ನಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇವುಗಳ ಬಾಳಿಕೆ ಅವಧಿ ಕೂಡ ತುಂಬಾ ಹೆಚ್ಚು. ಎಲ್‌ಇಡಿ ಬಲ್ಬು  ಒಂದು ಲಕ್ಷ ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಬೆಳಕು ಸೂಸಬಲ್ಲದು. ಅಂದರೆ ಒಂದೇ ಸಮನೆ ಉರಿಸಿದರೂ ಅವು 12 ವರ್ಷ ಕಾಲ ಬೆಳಗಬಲ್ಲವು! ಬುರುಡೆ ಗಾಜಿನ ಬಲ್ಬುಗಳ ಬಾಳಿಕೆ ಅವಧಿ ಒಂದು ಸಾವಿರ ಗಂಟೆಗಳಾದರೆ ಫ್ಲೋರೊಸೆಂಟ್‌ ದೀಪಗಳ ಬಾಳಿಕೆ ಅವಧಿ ಹತ್ತು ಸಾವಿರ ಗಂಟೆಗಳಾಗಿದೆ.

ಎಲ್‌ಇಡಿ ದೀಪವು ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಬೆಳಗಬಲ್ಲದು. ಹೀಗಾಗಿ ಎಲ್‌ಇಡಿ ಫ್ಲ್ಯಾಶ್‌ಲೈಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿನ ಬ್ಯಾಟರಿಗಳು ಬಹು ದೀರ್ಘ ಕಾಲ ಬಾಳಿಕೆ ಬರುತ್ತವೆ. ಕುಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿ, ಚಾರಣಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಪ್ರಕೃತಿ ವಿಕೋಪದ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಇವುಗಳ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಉಪಯೋಗಿ.

ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ಅನುಕೂಲಗಳಿರುವ ಎಲ್‌ಇಡಿ ತಾಂತ್ರಿಕತೆಯಲ್ಲೂ ಕೆಲವು ಅರೆಕೊರೆಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರು ಮುಖ್ಯವಾದವು. ಮೊದಲನೆಯಾದಾಗಿ, ಇವು ಸೂಸುವ ಕಿರಣಗಳಿಗೆ ಪ್ರಖರತೆ ಇಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಬೆಳಕು ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಇವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗದು. ನಂತರದ ತೊಡಕು, ಇವುಗಳ ಬೆಲೆ ದುಬಾರಿ ಎಂಬುದು. ಕೊನೆಯದಾಗಿ, ಎಲ್‌ಇಡಿಗಳು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ, ಅಂದರೆ ಅದರ ಬೆಳಕು ನಾವು ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಮೇಜಿನ ಕಡೆಗೋ, ಅಡುಗೆ ಒಲೆಯ ಕಡೆಗೋ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬೀಳುವಂತೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದರೂ ಇಡೀ ಕೊಠಡಿಯನ್ನು ಸಮಾನವಾಗಿ ಬೆಳಗಿಸಬೇಕೆಂದರೆ ಹೆಚ್ಚೆಚ್ಚು ದೀಪಗಳನ್ನು ಬಳಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

ತುಂಬಾ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ದೀಪಗಳಿಗಾಗಿ ಹಾಗೂ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್‌್ಸ ಉದ್ಯಮದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ತವಕಿಸುತ್ತಿರುವ ಅಮೆರಿಕದ ರಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆ ಮತ್ತು ಇಂಧನ ಇಲಾಖೆಗಳು ಅದನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸುವ ಅರೆವಾಹಕಗಳ ಸಂಶೋಧನೆಗಾಗಿ ಸಾಕಷ್ಟು ನಿಧಿಯನ್ನು ಕೊಡಮಾಡುತ್ತಿವೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಭಾರಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ.

ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ: ವೆಂಕಟೇಶ್‌ ಪ್ರಸಾದ್ ಬಿ.ಎಸ್‌.

Light Emitting Diodes and Physics Nobel

My piece on light emitting diodes and 2014 Nobel Prize on rediff.com at:
http://www.rediff.com/news/report/why-blue-leds-are-worth-a-nobel-prize/20141009.htm

U R Ananthamurthy- A Tribute

U R Ananthamurthy--A Tribute

(Caricature courtesy Panju Ganguli)

U R Ananthamurthy passed away on August 22, 2014 evening in Bangalore. I cannot add much more to the prolific literature produced by many admirers and critics of his writings and hence have reproduced below an article I had written in The Sunday Observer 21 years ago in 1993 when UR was elected as President of Sahitya Akademi.

I had met him as a boy at our home in Dharwad, just as I had met scores of other Kannada writers since I grew up in a family of amiable and hospitable writers. But my first direct encounter with him as an adult was when I had done a mid- career switch from Theoretical Physics and political activism to journalism.

He was refreshingly friendly and evolving and had clearly shaken off the rebellious and at the same time bewildering Eurocentrism of Modernism and was discovering India in his own way. 

He had also come out of the narcissism of Modernism and Existentialism of the 60’s and 70’s and had also become a socially active person. He was taken aback by the communal frenzy whipped up along with the Ayodhya agitation, like most other intellectuals and was keenly learning about Human Rights issues and taking forthright stands on them. 

Despite not knowing him too well I could engage with him very quickly whenever and wherever we met. When I complained about the rootless Eurocentrism in Indian Modernism he quickly pulled out a copy of his "Sooryana Kudure" and gave an autographed copy for me to read, where he had substantially evolved in his own approach to modernity.

He was one among the most creative triumvirate of Modernist Kannada literature of the late sixties and seventies (the other two being the Late P Lankesh and K Poornachandra Tejaswi). Besides his literary admirers, he will also be missed by all who care to step out and fight for justice and human rights of ordinary people in India despite being surrounded by consumerist fog.
Even in his failing health in the last decade UR found new founts of energy and used to regularly surprise people by his appearance and serious participation in literary meetings and activist agitations, at times straight out of hospitals.

May he rest in peace.

---------------------------------------------

New Leftist with Vedic moorings to the rescue

(The Sunday Observer 1993)

By SHIVANAND KANAVI

If the human resources development minister had his way - in this case, government nomination as opposed to election to the presidency of the Sahitya Akademi - the literary body would have remained firmly under the control of the politicos.

The election -- by a thumping 52-15 majority of the members of the general council - of Kannada litterateur U  R Ananthamurthy was as defiant, as emphatic a riposte as they come.

Before the poll, the Akademi's General Council rejected a letter the ministry sent the literary body that quoted the Haksar committee recommendations and called for government nomination to the president's post.

While accepting those recommendations that dealt with the better functioning of the Akademi, the council stuck to its guns regarding elections and, what is more, underlined their point that the Akademi is about writers, not politicos, by picking Ananthamurthy - a stormy petrel if ever there was one. For it was the president-elect who, way back in the 70s, boycotted the annual Kannada Sahitya Sammelan on the ground that the official gathering was pro-establishment and not prone to innovation. Ananthamurthy went on to hold his own rebel convention on that occasion.

Interestingly, critical opinion of the Akademi's functioning today mirrors Ananthamurthy's own grouse against the Kannada Sahitya Sammelan way back then. What remains for time to tell, of course, being the question of whether the fiery novelist and critic can bring his organisational acumen, diplomatic skills and iconoclastic frame of mind to sorting out the problems besetting the Akademi.

The beginning of his tenure, however, certainly augurs well for the immediate future. One of his first acts on assuming presidency of the Akademi has been to institute a committee to examine the Haksar recommendations. Ananthamurthy has, besides, invited suggestions on ways of improving the organisation's functioning.

Applying his new broom to yet another contentious area, the president-elect has decided that the Akademi's executive committee should be just that - a body charged with the sole task of executing policy. In the past, it may be recalled, the executive had also functioned as a selection board for the

Akademi's prestigious literary awards, inviting in the process not a little criticism and allegations of bias. That will now stop.

On a related track, the president-elect has also decided to make the selection process governing the awards more open, more transparent and therefore less likely to attract criticism.

A la the prestigious Booker awards, Ananthamurthy has decided to employ the twin steps of announcing both the jury and the short list of works under consideration, well before the actual awards are named.

The new broom, on the face of it, would seem to be sweeping clean with a vengeance.

Ananthamurthy first made his mark as a critic in the early 60s with his award-winning col-

lection, Prajne mattu Parisara (Consciousness and the environment), which was a conscious attempt to apply the theories of people like George Lukacs, Herbert Marcuse, Milovan Djilas and Erich Fromm to contemporary Kannada literature.

Ananthamurthy consolidated a burgeoning reputation by becoming the interpreter for Gopalakrishna Adiga's Navya poetry and as the theoretician for the modernist movement in Kannada literature. Navya, at the time, came as a rebellion against the metaphysical and aesthetic excesses of the romantic Navodaya literature that had dominated the scene in the first half of the century. His own creative contributions - short stories and novels, not to mention the occasional dalliance with verse - became landmark works of the Navya genre.

Controversy swirled around the man right through his career. When the film version of his novel Samskara hit the screens to critical acclaim, Brahmins viewed it as an attack on their orthodoxy. And even before the furor died down, Ananthamurthy kicked off another one when he presented a paper at a seminar, in which he classified Kannada literature on the lines of the Brahmana Sahitya and Shudra Sahitya.

Ananthamurthy's attempt was to distinguish between the cerebral appeal of what he termed

brahmana sahitya and the visceral, sensual appeal of the shudra variety. Critics however saw in his theories an attempt to communalise contemporary Kannada literature.

Along the way, however, the movement degenerated into formalism and complex mystery.

Resulting in the inevitable alienation from the growing literate masses who were then left to the mercies of pulp writers, while the writers themselves were polarised into Indocentric and Eurocentric camps. And as social and political tensions built up in the mid-70s culminating in the Emergency, Navya literature died a natural death even as more socially conscious literature, removed from the earlier obsession with self, became the emerging trend.

Ananthamurthy's response came via a number of short stories in the collection Bekku mattu Akasha (The Cat and the Sky) and a couple of novels. Even as changing literary styles saw Ananthamurthy metamorphosing, moving and, often times, helping shape the trend, the mind of the man shifted stance and outlook. Often, it may be added, in unpredictable directions. From the policies of Ram Manohar Lohia (an early hero) to an admirer of the Pejawar Swami of Udupi Mutt and a leading light of the Vishwa Hindu Parishad was a quantum leap from Leftism to Vedicism that left admirers aghast - but the man held firm to his right to change, to develop.

"I quarelled with Marxism," says Ananthamurthy in response to a question on his changing ideological stance, "because they only looked at the change in the capitalist relations of production, not a change in the mode of production itself to a more decentralised system. I stayed away from

Gandhism when it became sarkari. I moved away from Lohiaite ideals when people like Raj Narain made a mockery of it. Anyway," argues Ananthamurthy, "I am a writer, not a politician. Don't look for ideological consistency in me."

Even in his writings, Ananthamurthy has tended to attract criticism. For instance, it is held that while exploring different sides to a phenomenon, the novelist in his writings never succeeds in making his own statements. "One has to learn," he says, "to write about the other point of view. In that sense, writing cannot be clear. But action has to be simple, easy. In fact, this is exactly what I have attempted to convey in my last short story, Sooryana Kudure (Solar Horse)."

On his own election, he says, "It is a testimony to Indian literature's plurality, that I as a Kannada writer have been elected to the Akademi's presidency. Plurality is a fact of existence and a condition with which the Indian writer has to cope, it is a condition that has to be preserved. For it is only from this plurality that an all-India writer will emerge."

The writer feels strongly that there is a serious threat to the Gandhian ethos. "We were all inspired by the three great debates: between Tagore and Gandhi on swadeshi; between Ambedkar and Gandhi on the emancipation of the Harijans; Gandhi's debate on the path of decentralised economic development in India. Tagore, Aurobindo, Ramana Maharshi and even Paramahansa belonged to that ethos. That is the tradition of our rishis and bhaktas like Basava, Tukaram and Guru Nanak. The current communalisation, hatred, ghettoisation and fundamentalism should be fought."

A point of view that hardly reconciles with his stated admiration for Pejawar Swami of the Udupi Mutt.     But Anathamurthy, again, disagrees. "He (Swami) is the guru of my caste, he opened the doors for harijans. Even my mother was much influenced by him. But then he became political and went against the tenets of his own religion. Now I oppose him - not only on political, but also on religious, grounds."

P. Lankesh, the controversial Kannada novelist arid editor of the weekly Lankesh Patrika, has some advice for Ananthamurthy. "Except for Dr (V.K.) Gokak, we have had politicians and middlemen presiding over the Akademi. I hope he reshapes the Akademi and infuses into it a bit of creative spirit."

 END

Media and Indian Polity

Media and Indian Polity

I spoke on this subject at Dharwad on July 22, 2014 at a special lecture in memory of the late Dr A M Rajashekharaiah organised jointly by Kalyan Nagar Welfare Association and History and Archaeology Society of North Karnatak.
I said, "Since the subject is very vast and requires several lectures to cover the various relevant aspects of the subject. We need to understand: Economics of Indian media; changing ownership and cross ownership patterns in Radio, TV, Internet and Print media; relationship of Indian political parties and media; the adoption of American model and methods by the Indian media in the recent Indian elections; the shaping of public opinion by the media and the power derived from it; protection of media freedom and protection from unscrupulous media; journalistic ethics and golden rules and the actual dynamics of a news room; fact checking, verification and biased journalism for political and monetary gains etc etc.”

So I invited the audience to begin the interaction with questions bothering them about media and promised to cover them as much as possible in this lecture.

The questions thrown up by the audience were diverse and showed the awareness and maturity of the participants.

Some of the questions raised were: 

• How does the media business work?; 
• What are the journalistic golden rules and ethics?; 
• How to deal with multiple narratives of an event or phenomenon from different media; role of media in the recent General elections; 
• Is democracy compatible with a corporatized media?; 
• How can media excesses or biases be regulated and what are the current regulatory mechanisms?; 
• Media’s positive influence on polity as a watch dog; 
• What is paid news?; 
• Why is media mixing paid advertising and honest reportage leading to “advertorial”?; 
• Why does the media not follow up on its reports of atrocities and scandals and scams? 
• Why does the media crucify victims of rape and other atrocities further by grilling them on TV?
• Why is rape being turned into vicarious entertainment? etc etc.

I tried to address most of the queries raised in my talk, by drawing upon my own experience and giving many examples from current affairs. A very lively discussion followed. 

Clearly many in the media; both practitioners and owners; are underestimating the level of awareness, power of discrimination and the intelligence of our readers and viewers and fast losing credibility.

Medieval India-A Conversation with Prof Harbans Mukhia

Medieval India

—A Conversation

Appeared in Ghadar Jari Hai Vol 8, 7 June 2014. See www.ghadar.in

    Prof Harbans Mukhia

Harbans Mukhia taught medieval history for over 4 decades at Delhi University and JNU and retired as Rector of JNU. He has authored many books on the subject like: Exploring India’s medieval centuries; The Mughals of India; Historians and Historiography during the reign of Akbar; Perspectives in Medieval History; Feudalism and Non-European societies (co-edited with T Byres); The Feudalism Debate: French Studies in History (co-edited with M Aymard) and so on. He is currently National Fellow of ICHR. Shivanand Kanavi conversed with him on various issues regarding medieval Indian history.

SK: How would you characterize the evolution of Indian history?
HM: India I think is unique. There is no other region anywhere in the world that has faced migrations and invasions of so many different people. All of them settled down here except for the British. Hence, the diversity of India is quite unique. Other regions, indeed every single region on the globe also had faced invasions and migrations but the number of migrations and invasions and eventual settlement in India is unprecedented. And this has lent a dynamism to Indian society, contrary to what we had learnt as students in the late 1950s; the dynamism is visible in every arena of history: economy, technology, culture, philosophy, polity, administration, even modes of dressing, food, language, you name it.

We should always remember the many layers in the very idea of India and not think of just one characteristic which will destroy the Indianness and its complexity. Pluralism I think best characterizes the evolution of Indian history.

SK: When does ‘medieval’ India begin and why?
HM: In recent years there is a questioning of the whole notion of periodisation. In the writing of Indian history down to the 19th century there was no notion of periodisation, the tripartite division of ancient, medieval and modern came to us from late 17th C Europe. It came to India, China, West Asia etc. towards the end of the 19th or early 20th century. In Indian history the division was first introduced in 1901 by Stanley Lane-Poole. It did not take root here because of superior intellectual content but because Europeans had colonized Asia militarily, politically, administratively, economically and not least intellectually.

Initially periodisation was political or dynastic history intertwined with religion. So you had ancient or Hindu period, the medieval was also Muslim period and the modern was so called British period. When the religion of the ruling dynasties changed, the historical period also changed. This was ridiculous simplification of very complex history. Later on some Marxist historians came along and looked at social, economic and technological changes etc. Thus, a new kind of tripartite division was introduced centering on social and economic transformations. Earlier the Ancient period ended with Harsha and medieval started with 1000-1200 AD with Ghazni or Delhi Sultanate and ending with the death of Aurangzeb. British period began with 1765 to 1947. Mid 8th century to 11th century or even 12th century and also between 1707 and 1765 was “nobody’s period”. Some Marxists identified an Early Medieval period 7th-8th to 11th-12th century with the so called rise of feudalism, followed by medieval and colonial periods.

Now many historians all over the world are questioning the logic of ancient, medieval and modern. If someone will be writing history in the 23rd century then how will s/he characterize today’s India? Or indeed today’s world? How would they characterise 19th or 20th century which are supposed to be modern par excellence for us? But that would be a very unlikely looking back from 23rd century and surely not medieval or ancient.

It should be remembered that periods are concepts not empirical facts; they are culturally or historiographically constructed to analyse history and they come and disappear with time. We have to have new analytical categories. In the context of India, the study of history through the category of religious identities began to recede especially after Kosambi. New categories of analysis like feudalism; class; social and economic structures etc. replaced denominational identities. Then feudalism also became controversial. I would look at history in terms of human interaction with ecology for production of wealth and how that kept changing. That will give you a different picture altogether. Upto the Mauryan period there was one kind of society. It was characterized by extremely rich and extremely poor people. There were daridra people and there were huge landowners with lands ploughed by 500 ploughs. In the post Gupta period small peasant production, petty peasants start playing a role and this goes on for a very long time and slowly they dominate the production process. Not the economy, but the production process.

With the establishment of Delhi sultanate and the Mughal empire there is a great deal of centralization of authority not over the production but over produce. It was still in the hand of small peasants but changes happened in the distribution of the surplus.

Even though I have practiced it all my professional life, I now have problems with looking at history through the prism of mega categories like feudalism and capitalism etc. They become self-contained in a way. There is a constant tension in society at all levels and it does not get reflected in these self-contained categories; or rather it gets reflected only at the point of explosion when one mega system is supposed to have come crashing down, to be replaced by another mega system. I like the concept of a million mutinies and not just one event transforming the world at one go.

A million mutinies take place everywhere and these tensions lead to change and not one explosive change. Indeed, a lot continues when things change and a lot changes when things continue.

SK: There is also another feature that is without invading other countries India influenced many different regions of the world. South East Asia; East Asia; China; West Asia and so on
HM: Exactly, so the ancient and medieval was far more interactive world than we have conceded so far.

SK: I was amazed for example that Guru Nanak Dev traveled to Mecca, Baghdad, Tibet etc in those days perhaps on mule trains etc.

HM: Yes long distance traveling was very common. Even if you read Panchatantra you see everybody traveling! It was not static at all. Indeed, the whole of the ancient and medieval world seems to have been travelling all over in small or large groups as pilgrims, traders, migrants or large military battalions. They carried with them ideas, religions, cultures, crops, and not least forging of very long distance links between regions. Remember Alexander, Hieun Tsang, Changez Khan. All kinds of foods migrated from very far off lands everywhere.

The complexity of Indian society is far greater because of this reason: the number of languages, cultures, ethnic groups, religions etc. is far greater than anywhere else. Therefore, whether it is economy or culture giving a single characteristic is inadequate. Every generalisation captures only one feature and does not capture the layers and multiplicity of facets.

SK: You spoke about the uniqueness of India. What is the history of the concept of India?

HM: Well, India as a territorial unit has a highly fragmented history. Indeed, India is obviously an English language word. What is the indigenous word for India? Is it Bharat? Then it will exclude the North East and South of the Vindhyas it will even exclude North West as well as the whole of the western region; it boils down to only the Indo-Gangetic plains. Hindustan is a Persian-language word, also denoting the same plains. What is the term for country? Is it desh or more colloquially des? But ‘des’ is the place of one’s birth. If I go to Hyderabad and I am going back home I would be asked ‘des jaa rahe hain?’And a person going out from, say, Patna to Kolkata in search of a living would be going to pardes. It is only during India’s Freedom Struggle during the late 19th and first half of the 20th C that the idea of India as a single entity emerged and took hold of the minds of people.

But then it is not the case with India alone. For example Fernand Braudel, one of the greatest historians of France wrote “l’Identité de la France” the “Identity of France” in two volumes. He virtually begins by asking ‘Is France one country and one society?’ and shows that French was spoken all over France only after radio and TV came in, in the twentieth century and the single identity of France began to take shape, though even now there is some resistance from its region Brittany. Similar to Wales and Scotland in the UK.

Thus, you don’t have these concepts of country as single units that we have today in the medieval or ancient world, but at the same time there is an idea of India. The notion of unity in diversity captures that quite well. There is no conflict between being an Odiya and an Indian, being a Bengali and an Indian or a Sikh and an Indian and a Muslim and an Indian. It is difficult to define it but there is something in Indianness.

SK: Most versions of history of India talk a little bit about Harappan civilization then Magadh and Gupta periods and village society and the caste system and that is it. But then where is South India and Eastern India in this scheme of things?

HM: I agree. Indeed, much of what has gone by as ‘Indian history’ has really been the history of north India or of Hindustan. Other histories have mostly been treated as regional histories, thus assigning them a lower status. But the realisation that India is greater than Bharat or Hindustan and its history must comprehend all its parts has increasingly been accepted by the academia, often in theory, sometimes in practice.

SK: Leaving aside the inadequacies of various classifications how would you look at the evolution of pre-colonial India?

HM: Even the Colonial period which is taken as given is being questioned: that before 1765 there was one India and later there was another is also being questioned. It is a departure from the good old history where a new regime and a new period begins or ends on one day when one or the other group wins a tiny battle and the other loses it. The question is of continuity in change and change in continuity.

But before I come to India let me mention another very important debate that is going on all over the world about the question of Modernity. Till 1990s modernity was a given. It was associated with capitalism, industrialism, individualism electoral democracy etc. Today even in Europe and the US this is being questioned. ‘Is that all there is to modernity?’ Many are coming around to the view that every region and society and people have contributed to it and it is not a gift of the West to the rest of the world to follow. Every society has contributed. Without exception India and China too have been shaped by other influences in food, ideas, army etc. India has had constant contact with other parts like Central Asia, China, Europe. India is rich because of its absorption of other cultures and contributing to other civilisations too. On the other hand China’s and India’s contributions to the emergence of the modern world has been immense and is getting increasingly recognised by scholars everywhere. As for giving a characterisation’ or a name to it, or to classify it, I have now become shy of it, because any name you give over simplifies the fascinating complexities.

SK: In the pre-colonial period what kind of land ownership or agrarian relations existed. It has been called feudal, semi-feudal etc. which I can’t understand especially the word semi-feudal etc.

HM: There were primarily two kind of owners of land one is a peasant proprietor and the other is the state especially hills rivers forests etc. The actual process of cultivation is done by peasant with his own and his family’s labour. He not only has right to use but also ownership. There were also large land owners who hired labour. This was wage labour and not serf labour. Begar (compulsory labour) was there but it was used for nonproductive purposes e.g. carry baggage, labour during land owners’ family functions like marriage etc. but not for agriculture. Even when the state hired labourers they were paid. And even the state had to purchase land from its owner if the state required it. Taj Mahal for example was built by Shah Jahan on land purchased by him. It was Raja Jai Singh who owned that piece of land and sold it to his sovereign. There were small and big peasant proprietors.

SK: Normally ownership is associated with alienation (buying and selling) and in your paper (“Was there feudalism in Indian history?” Journal of Peasant Studies, 1981) you mention that while the right to alienate was there in pre-colonial India there was no land market hence buying and selling was uncommon. However, was there right to evict peasants, which has been exercised frequently since Cornwallis’ permanent Settlement in Bengal?

HM: There was Zamindari right but it was not ownership right. The zamindar was a village potentate and used to collect taxes for the King. The owner was still the peasant proprietor. Then the Mughals brought in Jagirdar over Zamindar. Jagir was not for ownership but collecting taxes. Permanent settlement changed the character of Zamindars and made them owners and they could now evict peasants and thus inverted the whole character of the system like they did in Europe too. When the Mughal state granted Inam it was usually in uncultivated land and the idea was to extend cultivation so they were inviting people and not evicting them. In fact in 18th century there are enough records of peasants threatening to leave land due to oppression of taxes and the state immediately paid heed to their pleas and took steps to restrain them from leaving the village. Eviction was not in anybody’s interest. I have quoted many chitthis, actually complaints against officials, from peasants who were thus persuaded and brought back.

SK: Here is an anecdote, a Maharashtrian woman mentioned to me that she belonged to mali (gardener) caste and the village Panchayat (Satara district) had given them some land since their traditional job was community service of supplying flowers to the temple. However, in the last couple of generations almost all able bodied men from her family had joined the Indian Army and hence the Panchayat now took the land back. That means the community also allocated land.

HM: Yes community also exercised ownership and allocated it conditionally. If you stopped cultivating, then your right also ceased. But the state did not intervene in the process of production. It happened under colonialism for example forcing peasants to grow cotton, indigo etc. How or what you grew was up to you. Thus, there was enormous scope for individual entrepreneurship in agriculture, including irrigation. Most 19th century historians were wrong in saying that state provided all irrigation, which was supposed be the basis of “Oriental Despotism”. State provided some irrigation canals but mostly it was left to individual innovation e.g. chadas, dhenkli, ghatiyantra, Persian Wheel etc. What is fascinating about all history and Indian history is that it is very complex and there are hundreds of examples and counterexamples on every side.

SK: It is said that pre-colonial Indian society was static. However, the period 8th century to 18th century is the most fascinating period of ferment in India with Bhakti and Sufi.

HM: Professor Rajat Datta of JNU has edited a book called “Rethinking A Millenium: India between Eighth and Eighteenth Century’ which re-evaluates the received wisdom about this millennium. I agree in fact I am increasingly fascinated by Bhakti ideology. Islam came to India with an alternative concept of God and an alternative mode of worshipping God and that of spreading faith. Christianity and Islam are predicated on establishing the ultimate truth and the inevitability of the victory over infidels. The notion of “The Truth” is inherent in Islam and Christianity on the other hand in Hindu notion there is not one truth or one book or one prophet and hence there are many truths.

SK: I am sure it modified Islam also.

HM: Yes, it profoundly did. It was Bhakti saints and some of the Sufi saints who created the notion of one universal God and no conflict between Allah, Ishwar or any number of personal Gods. That is the source of survival of Indian nation even to this day. Coming to Indian Islam, there is another fact I want to bring up. Muslim kings ruled for 550-600 years. As a theological state they should have gone around converting people to Islam. In 1830 and 1854 there is some evidence that says Muslims constituted roughly 15-16% of the population. In 1941 the last census before partition there were 25% Muslims. Thus, 50% increase during British rule. Now where were they in majority: in Kashmir, in North West which is now Pakistan, in East Bengal, now Bangladesh, and parts of Assam and Malabar?

Thus they were in four corners and three of them were never under solid control of ‘Muslim’ rule. The fourth, Malabar was forever beyond the reach of the ‘Muslim’ state. It thus makes nonsense of the argument that the medieval ‘Muslim’ state converted masses of Hindus to Islam on the point of the sword. In fact, the density of Muslim population in the subcontinent is in inverse proportion to the strength of the medieval‘Muslim’ state.

SK: How did Islam then spread in India? There are some historians who say Islam spread in India because it was democratic and people were oppressed by caste system. What is the truth? Did it spread with the sword or opportunism or proselytising.

HM: The argument of the oppressive caste system as the reason for conversions is absurd. In that case it would have spread more in Indo- Gangetic plain where caste was more rigid. But it did not happen thus. The subcontinent has the largest Muslim population in the world. But there is not a single book on the subject for there is no data. There are two books on Kashmir and one on Bengal and an essay on Rajasthan, but no book on India as a whole. If one agency or ruler had done the conversion, either he would have boasted of it or others would have lamented about it. Sufis converted some but not on mass scale. They traveled from one Muslim area to another Muslim area. Thus, conversion was not the main aim of Muslim rulers in India unlike what they did in the whole of Arabia or Persia. The state was converting some, the Sufis did some but it was all at such a slow pace that nobody noticed it. It took nearly 300 years for conversions in Punjab and Bengal, that is why nobody notices it. Once in a while it was by sword. For example, when Hemu was defeated by Akbar and he was offered conversion which Hemu declined and he was killed. But it does not explain massive conversion. One explanation is that many of these areas were earlier under Buddhist influence and hence a transition from one egalitarian religion to another like Islam, was not such a big change for them. But that is just a suggestion.

SK: Indian culture is a very iconic culture and it affected Buddhism also. So perhaps Islam itself underwent a change in India.

HM: That is true in Bengal and Kashmir. After all Islam came to Kashmir through Nooruddin Rishi who is also called Nand Rishi (Charar e Sharief is his dargah). So much Bhakti literature was written during this period including Tulsi’s Ramacahrit Manas and none of these books lament or even mention Islam as a threat. The aggression of one absolute truth in Islam is tamed by the relativist many truths of Hinduism. Several historians, Abul Fazl for example used the word Jihad as war not against Hindus but a war against those Muslims who were not ready to accept Akbar’s rule. The first communal riot recorded in history was in 1713-14 in Ahmedabad! There was a Holi festival and there was some rivalry between two jewel merchants which later turned into riot. Prior to that there is no record of a communal riot. There was fighting between Mughals and Marathas, Mughals and Sikhs, Mughals and Jats but everybody’s army had all communities. In the whole of 18th century there were 5 communal riots. I think it is the ideology of Bhakti which defused any tension.

SK: The rigidity of caste system in pre-colonial India has been cited by colonialists to justify their rule and many Indians have accepted it.

HM: Manu Smriti etc. are normative texts like our Constitution. It does not mean that actual life follows it. It is the simplistic approach of one aspect explaining everything. British started the caste census and it became a prominent category in the consciousness of people because it was being used for power sharing. Professor R S Sharma had once given an invited lecture which was published as a pamphlet, called ‘Social Mobility in Early Medieval India’. In this he demonstrated that there existed considerable individual as well as group mobility from one caste to another in 7th-8th century. The caste of Kayasthas was unheard of before this period, but gradually acquired powerful presence in society and state. Clearly, the caste system was far from rigid and all pervasive. In general any single explanation for everything should be looked at with suspicion. India’s diversity and complexity are delightful and without it we are shorn of very Indianness.

SK: Thank you very much Prof Mukhia it has been a very interesting conversation.

HM: Thank you. It has been a pleasure for me.